Tió de Nadal
Zrobiło się już bardzo świątecznie. Pomyślałam więc, że i ja napiszę kilka słów o jednej z tradycji świątecznych w Hiszpanii, a dokładniej o wywodzącej się z Katalonii Tió de Nadal.
Kiedy dzieci śpiewają kolędy, pod kocem przykrywającym tió, znajdują swoje miejsce prezenty, zazwyczaj słodycze lub drobiazgi. W rytualnym momencie uczestniczy cała rodzina. A moment ten to la cagada del tió (wypróżnianie się tió).
Jeśli chcecie zobaczyć jak wygląda la cagada del tió, polecam:
A jak się narodziła ta tradycja?
Słowo tió pochodzi z języka katalońskiego i oznacza „pieniek drzewa”. Katalończycy ustawiają taki pieniek w domu i 8 grudnia (święto Inmaculada Concepción) zaczynają go karmić. Przykrywają też pieniek kocem aby nie było mu zimno.
Pieniek, który początkowo oferował tak potrzebne dobra jak światło i ciepło, towarzysząc wręczaniu prezentów najmłodszym, stał się magiczną postacią. Postacią, którą należało się sumiennie opiekować, karmić i którą paliło się po wręczeniu prezentów. Wkrótce temu fantastycznemu zwierzęciu dodano łapy, język, uformowano twarz i w tej oto formie tió przetrwał do chwili obecnej.
Tak jak dawniej, należy go karmić, aby wypełnił jak najlepiej swoją rolę. W przeszłości posilał się chlebem i wodą, teraz otrzymuje owoce, a nawet wino.
Tió zachował swój tradycyjny rytuał. Zaczyna pracę w noc Wigilijną – tradycyjnie po Pasterce – lub też w dzień Bożego Narodzenia. Dzieci uderzają w tió kijkami, śpiewając tradycyjną piosenkę:
Caga tió -caga tió-
ametlles i torró -almendras y turrón-
no caguis arangades -no cagues arenques-
que són massa salades -que son demasiado salados-
caga torrons -caga turrones-
que són més bons -que son más buenos-
Caga tió -caga tió-
ametlles i torró -almendras y turrón-
si no vols cagar -si no quieres cagar-
et donaré un cop de bastó -te daré un golpe de bastón-
Caga tió!
Po jej odśpiewaniu podnoszą koc, pod którym znajdują się prezenty.
Zmieniły się czasy, prezenty, ale funkcja tió pozostała niezmienna. Nigdy nie był, i oby nie się nie stał, maszynką do dawania prezentów.
¡Feliz Navidad y Próspero Año Nuevo!
Monika Łakuta 🙂
Zobacz wszystkie wpisy